همه چیز در مورد تومور مثانه
فهرست موضوعات
تومور مثانه یکی از تومورهای شایع در بدن و جزء ششمین تومورهای شایع انسان ها در جهان می باشد. این بیماری در مردها، 4 برابر بیشتر از زنان است. میانگین سن ابتلا، در سنین بالای 70 سال است ولی امروزه با توجه تغییر در زندگی فردی و اجتماعی و مصرف انواع دودها از جمله سیگار، قلیان، تریاک، آلودگی های محیطی و شغلی، شاهد وقوع این سرطان در سنین های میانسالی نیز هستیم.
چه عواملی در ایجاد سرطان مثانه نقش دارند؟
همچنانکه ذکر شد مصرف انواع دود از جمله سیگار، قلیان و انواع مخدرها از جمله تریاک و استفاده طولانی مدت از مواد شیمیائی، صنایع چاپ و لاستیک سازی می تواند در ابتلا به این بیماری موثر باشد. از طرفی استفاده و ماندگاری دراز مدت سوند فولی، سنگ مثانه مزمن و عفونت های مزمن تحریک کننده نیز، از عوامل دخیل شروع و ایجاد سرطان مثانه هستند.
انواع سرطان مثانه
ساختار سلولی مثانه از سلول های ترانزیشنال و سنگ فرش است و 2 سرطان شایع آن به ترتیب شیوع، ترانزیشینال کارسینوما و سپس اسکواموس سل کارسینوما می باشد. تومور نادر مثانه آدنوکارسینوم است که از سلول های غدد ترشح کننده موکسی مثانه منشاء می گیرد و بسیار نادر است. 90 درصد سرطان های مثانه از نوع اروتلیال یا ترانزیشینال می باشد که به صورت پولیپ های برجسته مخاطی در سونوگرافی، خود را نشان می دهد.
علائم و نشانه های سرطان مثانه کدامند؟
شایع ترین علامت تومور مثانه وجود خون در ادرار است که این خونریزی یا میکروسکوپی و آزمایشگاهی است یا به صورت دفع لخته و با خونریزی واضح خود را نشان می دهد. پیام این مطلب بهداشتی این است که در صورت مشاهده خون در ادرار و یا وجود خون در آزمایش ادرار، باید سریعاً به پزشک اورولوژی مراجعه و تحت بررسی قرار بگیرید.
در صورت تأخیر در تشخیص و مراجعه دیر بیمار، تومور به آهستگی رشد و عضله را درگیر و به غدد لنفاوی، ریهّ، کبد و استخوان ها منتشر می شود و ممکن است خود را با ضعف و کاهش وزن، بی اشتهایی، کم خونی، سرفه های خونی، درد منتشره استخوان ها نشان دهد که برای درمان قطعی دیگر دیر شده است و لذا چکاب منظم و یا مراجعه اولیه در دیدن علائم و نشانه های تومور، بهترین وسیله تشخیص و درمان به موقع سرطان مثانه است.
روش تشخیص تومور مثانه
روش های تشخیصی مختلفی برای تشخیص سرطان مثانه وجود دارد:
✔️ اولین و ساده ترین روش تشخیص، آزمایش منظم و چند ماهه ادرار و در صورت نیاز سیتولوژی یا ارزیابی وجود سلول های بدخیم در ادرار می باشد.
✔️ دومین وسیله تشخیصی، سونوگرافی از مثانه پر می باشد که هر گونه نامنظمی سلول های مخاطی و پوشاننده مثانه و یا وجود برجستگی مخاطی داخل مثانه (در بیماری که مخصوصاً خون در ادرار دارد) می تواند خبر از تومور مثانه باشد.
✔️ سومین وسیله سیستوسکوپی است: امروزه قطعی ترین روش تشخیص و درمان تومور مثانه سیستوسکوپی است. در هر بیمار با شک به سرطان مثانه، با بی حسی موضعی و با عبور دوربین آندوسکوپی به نام سیستوسکوپ به داخل مثانه، هر گونه ضایعه مشکوک به تومور را مشخص می کنیم و برای تشخیص قطعی تومور مثانه و نوع سلولی آن و مرحله پیشرفت تومور مثانه به روش TURBT، توده مذکور را تراش داده و به پاتولوژی و ارزیابی نسجی می فرستیم تا نوع تومور و عمق پیشرفت آن را دقیقاً بررسی نمائیم.
انجام سی تی اسکن و ام ار آی در مراحل بعدی و جهت بررسی عمق تومور و درگیری های اطراف مثانه که عموماً با تزریق انجام می شوند، از وسایل تشخیصی و کمک کننده به تعیین نوع درمان تومور مثانه می باشند.
تومور مثانه چقدر کشنده است؟
عمر بیماران مبتلا به سرطان مثانه بسته به نوع تومور مثانه یا گرید و مرحله پیشرفت آن یا stage مربوط می شود. به بیانی دیگر هر چه تومور گرید یا درجه تکثیرپذیری کمتری داشته باشند و در مراحل اولیه تشخیص داده شود، بیماران طول عمر درمانی بهتری خواهند داشت و علاج بیماری به درمان قطعی نزدیک تر است و برعکس هر چه تومور مثانه سرعت تکثیرپذیری بالائی داشته باشد و به عمق مثانه نفوذ کرده باشد، درمان سخت تر و طول عمر بیماران کمتر خواهد بود.
درمان تومور مثانه
درمان سرطان مثانه بسته به اینکه در چه مرحله ای کشف شود به دو قسمت 1- درمان آندوسکوپی 2- جراحی رادیکال یا برداشتن کل مثانه و شیمی درمانی قبل و بعد از آن تقسیم می شود.
درمان آندوسکوپی تومور مثانه
اولین قدم تشخیصی تومور مثانه درمان آندوسکوپی آن می باشد. همان طور که قبلا هم گفتیم در این روش با عبور دوربین آندوسکوپ و دستگاه تراش دهنده تومور و با تکنیکی به نام TURBT یا تراش تومور به روش آندوسکوپی، توده را تراش داده و به پاتولوژی می فرستیم. اگر وسعت گرفتاری تومور فقط مخاط و زیرمخاطی باشد درمان تومور مثانه همان TURBT و پیگیری کردن بیمار است.
در تومورهایی که سطحی ولی سرعت تکثیرپذیری آن یا گرید بالا دارند بعد از عمل از داروهای تحریک کننده سیستم ایمنی از قبیل واکسن BCG، میتومایسین و … استفاده می شود. در مطالعات ثابت شده است ریختن هفتگی این مواد بعد از تراش تومور به داخل مثانه، از عود مجدد آنها جلوگیری می کند. بیمار مبتلا به تومور مثانه در این مرحله باید بداند که به هیچ وجه نباید ارتباط منظم خود را با پزشک معالجش قطع کند.
درمان رادیکال سیستکتومی یا جراحی تومور مثانه
این روش درمانی در زمانیکه تومور به عمق مثانه نفوذ کرده و عضلات و نسوج اطراف را درگیر کرده است، تنها اقدام درمانی موثر می باشد. در این روش که یک عمل جراحی بزرگ و نسبتاً پر عارضه می باشد با عمل جراحی باز مثانه و پروستات و در خانم ها رحم و ضمائم به همراه تومور مثانه برداشته می شود.
جهت رفع مشکل تخلیه ادراری بسته به شرایط فیزیکی و درجه سلامتی بیمار، از روده باریک یا بزرگ به عنوان نگه دارنده و جایگزین ادرار (با وصل آن به پوست و تعبیه کیسه های ادراری) استفاده می شود. جهت جلوگیری از متاستاز به دیگر اعضای بدن و در صورت وجود متاستاز و درمان آنها، از شیمی درمانی بسته به شرایط بیمار (قبل و بعد از عمل) به عنوان درمان کمکی استفاده می گردد.
راه های پیشگیری از تومور مثانه
اجتناب از مصرف سیگار، قلیان، انواع دودها و چکاب منظم، مخصوصاً در افرادی که در معرض شانس بالای تومور مثانه قرار دارند و انجام آزمایش ادرار منظم و سونوگرافی هر 6 ماه یکبار با مثانه کاملاً پر، از نکات مهمی هستند که با عمل به آنها به نحو چشمگیری از بروز تومور مثانه جلوگیری و در صورت بروز آن در مراحل اولیه قابل درمان قطعی هستند.