علت سوزش دستگاه تناسلی مردان هنگام ادرار
فهرست موضوعات
بدن ما از راه های بسیاری مانند تب و لرز یا درد و ضعف در عضلات، وجود مشکل و یا نقص در سلامتی را خبر می دهد. هر فردی در طول روز بین 4 تا 7 بار، نیاز به دفع ادرار دارد تا از طریق آن، باکتری های موجود در مسیر ادراری را دفع کند. این عمل باید به راحتی و بدون هر گونه درد و ناراحتی انجام شود، اما گاهی اوقات دفع ادرار با سوزش و درد همراه است که بسیار شایع بوده و می‌تواند یکی از علائم مهم برای اثبات عدم عملکرد صحیح، و وجود مشکل در مجاری ادراری باشد.
سوزش ادرار در زنان و در مردان مسن، نسبت به مردان جوان رایج تر است. از آنجا که عوامل متعددی منجر به درد و سوزش ادرار می‌شود، بنابراین شناخت عامل ایجادکننده، می‌تواند به درمان صحیح و اصولی این عارضه کمک کند.
سوزش یا ادرار دردناک (دیسوریا) چیست؟
احساس درد یا سوزش در هنگام ادرار که به عنوان دیسوریا (dysuria) شناخته می شود، به ناراحتی فرد در هنگام ادرار کردن گفته می‌شود. این وضعیت می تواند ناشی از دلایل مختلف باشد و اگرچه به راحتی قابل درمان بوده و نگران‌کننده نیست اما برخی مواقع می‌تواند نشانه ای بر بیماری های جدی‌تر مانند سرطان مثانه، بیماری های مراقبتی و … باشد. درد هنگام ادرار کردن معمولاً در مجرای ادراری، لوله ای که ادرار را از مثانه خارج می‌کند یا در ناحیه اطراف دستگاه تناسلی احساس می شود. این درد ممکن است مانند احساس سوزش و یا خارش باشد و در شروع ادرار، هنگام ادرار کردن و یا بعد از آن رخ دهد.
افرادی که در ابتدای ادرار احساس درد می‌کنند، اغلب دچار عفونت مجاری ادراری هستند و ناراحتی بعد از دفع ادرار، اغلب می‌تواند نشان‌دهنده مشکلات مثانه یا پروستات باشد. هم مردان و هم زنان ممکن است ادرار دردآور را در هر سنی تجربه کنند. در زنان به دلیل کوتاه بودن میزراه (مجرای ادرار)، باکتری ها راحت تر می توانند وارد مثانه شده و باعث عفونت دستگاه ادراری (UTIs) شوند. برای تشخیص دقیق علت ادرار دردناک، پزشک ممکن است برای آگاهی از مقدار گلبول های سفید خون، گلبول های قرمز، پروتئین، گلوکز و مواد شیمیایی خارجی در ادرار، آزمایش ادرار یا غربالگری بیماری های مقاربتی را تجویز کند. مثلاً وجود گلبول های سفید خون در ادرار، نشان دهندۀ عفونت دستگاه ادراری است.
علت سوزش دستگاه تناسلی مردان
دلایل زیادی برای احساس درد یا سوزش دستگاه تناسلی مردان، که معمولاً در پیشابراه (مجرای لوله‌ای آلت تناسلی که ادرار را از مثانه به خارج از بدن منتقل می‌کند) احساس می شود، وجود دارد. مردانی که دچار درد یا سوزش در ادرار کردن می‌شوند باید به لحاظ تاریخچه کامل مورد بررسی قرار گیرند.
دلایل بسیاری می تواند منجر به ادرار دردآور و یا سوزش دستگاه تناسلی مردان هنگام ادرار شود که برخی از آن‌ها به شرح زیر هستند:
- عفونت های مقاربتی
بیماری های مقاربتی معمولاً بر روی دستگاه ادراری تأثیر می‌گذارد، بنابراین در صورت ابتلاء به عفونت های مقاربتی (STIs) مانند کلامیدیا، سوزاک و تبخال تناسلی، ممکن است هنگام ادرار کردن دچار درد و سوزش شوید. کسانی که از نظر جنسی فعال هستند، مهم است که از نظر (STIs) غربالگری شوند، به‌ویژه به این دلیل که همیشه با علامت همراه نیست.
- پروستاتیت
افراد مبتلاء به پروستات ممکن است ادرار دردناک را به دلیل پروستاتیت تجربه کنند. این بیماری التهاب غدۀ پروستات (غدۀ کوچکی که بین مثانه و آلت تناسلی قرار دارد) است که باعث سوزش و ناراحتی در دستگاه تناسلی مردان می‌شود. در ایجاد پروستاتیت، عفونت دخالت ندارد بلکه بیشتر اوقات علت آن، تحریک عصب های اطراف پروستات است.
- التهاب مثانه
دلیل دیگر ادرار دردآور، سیسیت یا التهاب مخاط مثانه است. سیسیت بینابینی (IC) نیز به عنوان سندروم مثانه دردناک شناخته می شود و باعث تحریک مثانه بدون عفونت زمینه ای به مدت 6 هفته یا بیشتر می شود. این معمول ترین نوع سیست است. علایم IC شامل درد و حساسیت در ناحیه مثانه و لگن، درد هنگام نزدیکی، درد در کیسه بیضه و تکرر ادرار است. در برخی موارد، پرتو درمانی می تواند باعث درد مثانه و ادرار شود. این حالت به عنوان سیست تابشی شناخته می‌شود.
- اورتریت
اورتریت (Urethritis) نشان می دهد که مجرای پیشابراه (مجرای ادرار)، به خاطر باکتری یا ویروس، ملتهب شده است. اورتریت اغلب باعث درد و سوزش دستگاه تناسلی مردان هنگام ادرار، نعوظ دردناک و همچنین باعث افزایش نیاز به ادرار می‌شود. برای درمان اورتریت، پزشک ابتدا علت را بررسی کرده و در صورتی که ناشی از وجود باکتری باشد، آنتی بیوتیک تجویز می‌کند.
- اپیدیدیمیت
ادرار دردناک، همچنین می‌تواند ناشی از اپیدیدیمیت (epididymitis) و یا التهاب اپیدیدیم باشد که بر اثر آن مجرای اپیدیدیم متورم شده و ممکن است موجب تکرر ادرار و یا فوریت در ادرار شود.
- بیماری سنگ
هنگامی که سنگ کلیه از کلیه پایین می‌آید یا در مثانه ایجاد می شود، می تواند خود را در مجاری ادراری، جایی که ادرار وارد مثانه می‌شود قرار داده و در نتیجه باعث التهاب و دیسوره شود. کم آبی نسبی که روی حالت های مختلف متابولیک (مانند هیپراگزالوری، هیپواوریسمی و هیپرکلسیوری) قرار می‌گیرد، شایع ترین عامل ایجاد درد های ناشی از تشکیل سنگ است.
- دارو ها
برخی دارو ها مانند دارو های شیمی درمانی و یا پرتو درمانی نیز می توانند باعث عوارض جانبی از جمله درد در دستگاه تناسلی مردان، افزایش دفعات ادرار و خون در ادرار شوند. به طور خاص، دارو هایی که برای درمان سرطان مثانه استفاده می شوند، می توانند مثانه و مجرای ادرار را تحریک و ملتهب کنند.
- سرطان مثانه
این نوع سرطان، زمانی اتفاق می‌افتد که سلول های غیرطبیعی در مثانه رشد می‌کنند. اگر بیماری تشخیص داده نشده و درمان نشود، این سلول ها می توانند به طور قابل توجهی به بافت و یا ارگان‌ها آسیب بزنند و به قسمت‌های دیگر بدن سرایت کنند. علائم این سرطان شامل تکرر ادرار، ادرار دردناک، خون در ادرار، درد لگن و درد کمر است. علائم ادرار دردآور، اغلب در مراحل بعدی سرطان مثانه ظاهر می شوند.
راه‌های جلوگیری و درمان سوزش ادرار مردان
برای پیشگیری از ابتلاء به درد و سوزش در هنگام ادرار، باید مایعات به میزان زیاد مصرف شود. ادرار کردن قبل از خواب و بعد از رابطه جنسی، نگه نداشتن ادرار برای مدت زمان بیش از حد، خودداری از خوردن غذا های تند و شیرین، الکل و نوشیدنی های کافئین دار، حذف محرک های مثانه از رژیم غذایی، رعایت بهداشت مناسب، می‌تواند شانس ابتلاء به عفونت ادرای را کاهش دهد. درمان احساس درد و سوزش دستگاه تناسلی مردان هنگام ادرار، بستگی به علت آن دارد که ممکن است ناشی از عوامل مختلفی مانند عفونت یا التهاب، عوامل غذایی، مشکل در مثانه و یا پروستات باشد.
بر اساس آزمایش‌های انجام شده و کشت ادرار، اگر باکتری مقاوم به آنتی بیوتیک اولیه وجود داشته باشد، پرشک ممکن است، داروی مصرفی شما را تغییر دهد تا درد شما به سرعت کاهش یافته و به زندگی عادی خود برگردید. سوزش دستگاه تناسلی و ادرار دردناک یک بیماری شایع است که هم زنان و هم مردان را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد و در صورت ادامه، تحمل آن برای فرد دشوار می‌شود. اگرچه بروز این شرایط، خود یک بیماری نیست اما نشانه‌‌ای بر وجود مشکل در بدن فرد است. بنابراین متخصصان توصیه می‌کنند که هر گونه احساس ناراحتی در دفع ادرار و سوزش در دستگاه تناسلی جدی گرفته شود.
پروفسور حسین کرمی فوق تخصص زگیل تناسلی در تهران