اسمگما چیست؟
فهرست موضوعات
اسمگما، ماده ای است که توسط غدد روغنی در اطراف دستگاه تناسلی ترشح می شود و در زیر پوست ختنه گاه آلت تناسلی یا زیر چین های واژن یافت می شود. این ماده، غلیظ و سفید رنگ است و با بوی ناخوشایندی همراه است. با این وجود، ترشح اسمگما طبیعی است و نشانه ی بیماری مقاربتی (STD) نیست.
اسمگما در حقیقت، یک ماده روان کننده ی طبیعی است که پوست اطراف ناحیه تناسلی را مرطوب نگه می دارد. تجمع این ماده بر اثر بهداشت ضعیف می تواند مشکل ساز باشد. اسمگما از کلمه لاتین صابون یا شوینده گرفته شده است.
مشخصات ظاهری اسمگما
اسمگما، یک ماده روغنی ترشح شده از غدد چربی اطراف دستگاه تناسلی می باشد. این ماده مات و سفید رنگ است و غلظت زیادی دارد. بسیاری از افراد پیش از دوران بلوغ، اسمگمای زیادی تولید نمی کنند. با بالا رفتن سن و کاهش کلی چربی بدن، ترشح اسمگما نیز کمتر می شود.
در مردان، اسمگما در اطراف آلت تناسلی ختنه نشده راحت تر جمع می شود. نوک آلت تناسلی ختنه نشده با یک لایه ی پوستی به نام پوست ختنه گاه پوشانده شده است که اسمگما در زیر آن جمع می شود.
در نوزادان، پوست ختنه گاه به نوک آلت تناسلی متصل است و آن را می پوشاند و کاملاً از آن محافظت می کند. وقتی که آلت تناسلی بزرگتر می شود، پوست ختنه گاه به طور طبیعی شروع به جمع شدن می کند و فضایی برای تجمع چرک ها، آلودگی ها و سلولهای پوستی ایجاد می شود. در زنان، اسمگما در زیر کلاهک کلیتوریس یا لب های واژن جمع شده و در نوزادان، این ماده ممکن است در فرج مشاهده شود.
عملکرد اسمگما
این ماده به طور طبیعی توسط بدن تولید می شود. اما در صورتی که برای مدت زمانی طولانی شسته نشود، می تواند چسبناک شود و به پوست اطراف آلت تناسلی و کلیتوریس بچسبد. شست و شوی نامنظم ناحیه تناسلی می تواند منجر به تجمع اسمگما شود.
کنترل اسمگما
با بهداشت فردی مناسب می توان از تجمع اسمگما جلوگیری کرد. به طور مرتب در حمام یا دستشویی، ناحیه تناسلی خود را با آب گرم و صابون ملایم بشویید. اگر اسمگما برای شما مشکل ساز شده، از لباس زیرهای نخی قابل تنفس استفاده کنید. افراد ختنه شده باید به آرامی نواحی اطراف نوک آلت تناسلی خود را بشویند. یک آلت تناسلی ختنه نشده، به مراقبت بیشتری نیاز دارد. در طول روز، زیر پوست ختنه گاه را یک یا دو بار با آب گرم و صابون بشویید. مراقب باشید پوست ختنه گاه را خراش ندهید. در صورت مشاهده عفونت یا قرمزی در اطراف آلت تناسلی، با پزشک مشورت کنید.
خانمها برای تمیز کردن ناحیه زیر کلاهک کلیتوریس باید لبهای خارجی فرج را کنار بزنند. همچنین برای جلوگیری از تحریک پوست، از صابون های معطر استفاده نکنند. بررسی منظم ناحیه تناسلی برای وجود عفونت های احتمالی یا مشکلات دیگر، می تواند از مشکل ساز شدن اسمگما جلوگیری کند. این کار به طور ویژه برای افرادی اهمیت دارد که تعریق بیش از حد دارند و در نتیجه بدن آنها اسمگمای بیشتری تولید می کند.
عوارض اسمگما
اسمگما نشانه ی یک عفونت مقاربتی نیست. با این حال، این ماده در صورت جمع شدن، ممکن است بوی شدید و بدی داشته باشد و حالت پنیری مانند پیدا کند. همچنین این ماده می تواند منجر به مشکلات جدی تری همچون فیموزیس، بالانیت و چسبندگی کلیتورال شود.
فیموزیس
فیموزیس، شرایطی است که در آن پوست ختنه گاه از اطراف نوک آلت تناسلی به عقب بر نمی گردد و ممکن است به شکل یک حلقه ی تنگ یا نوارکشی در اطراف نوک آلت ظاهر شود. فیموزیس بسته به شرایط، ممکن است فیزیولوژیک یا پاتولوژیک باشد. فیموزیس فیزیولوژیک در بین کودکان و نوزادان شایع تر است. برخی از کودکان به صورت مادرزادی دارای پوست ختنه گاه تنگ هستند. فیموزیس برای نوزاد یا کودک ختنه نشده، طبیعی است و به مرور زمان برطرف می شود.
فیموزیس پاتولوژیک، به پوست ختنه گاه تنگی گفته میشود که در اثر زخم شدن، عفونت یا التهاب پوست ختنه گاه رخ دهد. این شرایط اغلب با بادکردن پوست ختنه گاه به هنگام ادرار، مشکل در ادرار کردن یا عفونت همراه می باشد و هم در کودکان و هم در بزرگسالان رخ می دهد. از علائم دیگر فیموزیس می توان به قرمزی، ترشح غیرطبیعی و تنگی پوست ختنه گاه اشاره کرد. بسته به شدت فیموزیس، از روش های درمانی زیر می توان استفاده کرد:
✔️ ختنه (برداشتن پوست ختنه گاه)
✔️ کرم های موضعی
✔️ استروئیدها
✔️ کشش تدریجی پوست ختنه گاه
✔️ ترمیم پوست ختنه گاه با جراحی
بالانیت
شرایط دیگری که بر اثر تجمع اسمگما به وجود می آید، بالانیت است که التهاب نوک آلت تناسلی و پوست ختنه گاه می باشد. مشخصه ی این بیماری، قرمزی، التهاب و حساسیت کلاهک آلت تناسلی به همراه درد و بوی بد است. در این شرایط احتمال خونریزی نیز وجود دارد. این شرایط، بیشترین شیوع را در مردان ختنه نشده و در افراد مبتلا به فیموزیس دارد و حدود 11% از مردان بالای 40 سال را درگیر می کند.
بالانیت ممکن است ناشی از موارد زیر باشد:
◾ عفونت قارچی
◾ بیماری های مقاربتی
◾ عفونت پوستی گال
◾ حساسیت یا آلرژی به صابون ها یا شوینده های خشن
◾ مشکلات پوستی که باعث خشکی، خارش و پوسته پوسته شدن پوست می شوند (مانند پسوریازیس و اگزما)
◾ دیابت
◾ آرتروز واکنشی
بالانیت نیازمند مراقبت پزشکی است و بسته به علت آن، درمان های مختلفی ممکن است تجویز شود. درمان معمولاً به صورت موضعی یا آنتی بیوتیک خوراکی می باشد. پزشکان توصیه می کنند که افراد مبتلا به بالانیت، زیر پوست ختنه گاه خود را به طور مداوم بشویند و خشک کنند تا احتمال بروز بالانیت عود کننده را کاهش دهند.
چسبندگی کلیتورال
اسمگمایی که در اطراف کلیتوریس جمع می شود، می تواند سفت شود و موجب چسبندگی کلاهک کلیتوریس به بدن شود. این شرایط می تواند دردناک باشد و منجر به چسبندگی کلیتوریس شود. زمانی که هود کلیتورال به طور جزیی یا کامل به کلیتوریس می چسبد، نمی تواند از کلاهک کلیتوریس (گلنس) محافظت کند.
بنابراین برای کلاهک کلیتوریس، رطوبت کافی داشتن از اهمیت ویژه ای برخوردار است، چرا که باعث می شود هود کلیتورال بدون حساسیت یا ناراحتی روی کلاهک کلیتوریس بلغزد.
درمان های خانگی مانند روغن کودک می توانند از خشک شدن ترشحات جمع شده جلوگیری کنند. نیازی به استفاده از صابون های زنانه ی مخصوص نیست. در حقیقت، برخی از این محصولات موجب تحریک بیشتر پوست می شوند. در صورتی که پس از چند روز شست و شو، اسمگمای جمع شده از بین نرفت یا علائم دیگری به وجود آمدند، اسمگما ممکن است دلیل دیگری مانند عفونت داشته باشد. در این شرایط باید با پزشک مشورت کنید.