بواسیر و زگیل مقعدی و تفاوت آنها با هم

بواسیر یا هموروئید بیماری ای است که در اغلب موارد مردم آن را با زگیل مقعدی اشتباه می گیرند. در این مقاله درباره ی این موضوع صحبت شده است.

تفاوت بین زگیل مقعدی و هموروئید

زگیل مقعدی یکی از رایج ترین بیماری هایی است که با هموروئید اشتباه گرفته می شود. با اینکه ممکن است این دو بیماری شبیه به هم باشند اما عوامل و روش درمان در آن ها کاملا متفاوت است. عامل بروز زگیل های مقعدی ویروس پاپیلومای انسانی یا HPV است.

این ویروس بسیار واگیردار بوده و اغلب از طریق رابطه جنسی آلوده یا تماس پوست به مخاط منتقل می شود. فیشر مقعدی یک پارگی کوچک در بافت نازک، مرطوب و پوشاننده مقعد (بافت مخاطی) است. وجه تمایز اصلی این دو بیماری بروز درد می باشد.

زگیل مقعدی چیست؟

زگیل مقعدی (کوندیلوما آکومیناتا) یک بیماری است که نواحی داخلی و اطراف مقعد را به خود مبتلا می کند. امکان دارد، این زگیل ها پوست ناحیه تناسلی را نیز تحت تاثیر قرار دهند. زگیل های مقعدی با اینکه معمولا به صورت زوائد و لکه های کوچکی پدیدار می شوند اما می توانند نسبتا بزرگ شده و تمام ناحیه مقعد را بپوشانند. این زوائد معمولا قهوه ای یا به رنگ پوست هستند. زگیل های مقعدی معمولا سبب بروز درد یا ناراحتی نشده و ممکن است افراد مبتلا از وجود آن ها آگاهی نداشته باشند.

برخی بیماران علائمی همچون خارش، خونریزی، ترشحات مخاطی و یا احساس وجود یک توده یا برآمدگی در ناحیه مقعد را خواهند داشت. زگیل های تناسلی در اثر ویروس HPV بروز داده و می توانند از طریق تماس مستقیم منتقل شوند. به طور کلی، هرگونه تماس با ناحیه مقعد (تماس دست یا ترشحات شریک جنسی) می تواند منجر به ابتلا به عفونت HPV شود. ویروس HPV منجر به بروز هموروئید نمی شود.

فیشر مقعدی چیست؟

فیشر مقعدی یک پارگی یا ترک کوچک در بافت پوشاننده مقعد است. این پارگی می تواند در هنگام عبور مدفوع های سفت و بزرگ، زور زدن برای زایمان یا ابتلا به اسهال اتفاق افتد. فیشر مقعدی معمولا یک مشکل خفیف است که ظرف 6 هفته از بین می رود. درمان های خانگی می توانند به تسکین درد و تسریع التیام کمک کنند.

عوامل فیشر مقعد

فیشر مقعد می تواند در اثر شرایطی به وجود آید که بافت مقعد تحت فشار زیاد قرار می گیرد. به همین دلیل، فیشر می تواند عوامل مختلفی داشته باشد که نمونه های زیر از جمله آن ها هستند:

• یبوست به همراه مدفوع های بزرگ یا سفت
• اسهال مداوم یا مزمن
• بیماری های التهابی روده همچون بیماری کرون
• زایمان
• عفونت هایی همچون سیفلیس، هرپس، ویروس ایدز یا توبرکلوزیس
• سرطان

هموروئید یا بواسیر چیست؟

بواسیر یک بیماری بسیار دردناک است که علائم آن شامل خارش و درد مقعد، وجود خون در مدفوع و بروز برآمدگی در نزدیکی مقعد می شوند. از آنجایی که افزایش فشار درون ورید های مقعد سبب ایجاد بواسیر می شود، بروز این بیماری در طول بارداری و پس از زایمان رایج است. افراد مبتلا به هموروئید ممکن است پس از دفع، مقداری خون روشن در دستمال یا توالت مشاهده کنند.

از دیگر علائم رایج این بیماری احساس فشار، درد، برآمدگی، سوزش و خارش در ناحیه مقعد می باشد. ابتلا به هموروئید رایج بوده و معمولا چندان جدی نیست. اغلب اوقات می توان این بیماری را به کمک درمان های خانگی مداوا کرده و نیازی به ملاقات پزشک نیست. با این حال، برخی علائم بواسیر مخصوصا خونریزی مقعدی می توانند به وسیله بیماری های جدی دیگری همچون سرطان نیز ایجاد شوند.

بررسی ها، آزمایش ها و غربالگری ابتلا به زگیل مقعدی

هر دو بیماری هموروئید و زگیل مقعدی می توانند به صورت برآمدگی یا توده هایی در اطراف ناحیه مقعد باشند. با این حال، در صورت شناسایی و معاینه مناسب می توان این دو را از یکدیگر تمایز داد.

امکان دارد پزشک در حین معاینه جهت تشخیص زگیل های مقعدی درباره وجود یا عدم وجود عوامل خطری همچون سابقه سکس مقعدی، ابتلا به ویروس ایدز یا ضعف سیستم ایمنی از بیمار سوال پرسد. ضعف سیستم ایمنی معمولا در افراد زیر دیده می شود:

• بیمارانی که پیوند عضو انجام داده و دارو های سرکوب کننده سیستم ایمنی مصرف می کنند.
• افراد مبتلا به بیماری التهاب روده
• مبتلایان به آرتریت روماتوئید

معاینه فیزیکی زگیل های مقعدی باید در درجه اول بر روی معاینه مقعد و بررسی ناحیه پرینه متمرکز باشد. ناحیه پرینه به کف لگن و نواحی اطراف واژن یا آلت تناسلی مردانه گفته می شود. همچنین، برای اطمینان از عدم حضور توده های دیگر معاینه دیجیتال مقعدی نیز باید انجام شود. آنوسکوپی فرایندی است که معمولا برای مشاهده زگیل های اضافی در درون کانال مقعد انجام می شود.

در فرایند آنوسکوپی یک ابزار کوچک (به اندازه یک انگشت) به مقعد وارد شده تا به کمک آن بتوان ناحیه درونی مقعد را مشاهده کرد. همچنین، پزشکان می توانند با استفاده از ابزار دیگری به نام اسپکولوم به معاینه درون واژن نیز بپردازند.

مراقبت و درمان بواسیر

هموروئید یا همان بواسیر معمولا در خانه و با استفاده از رژیم غذایی پر فیبر، ورزش کافی و مصرف داروهای بدون نسخه به بهترین صورت درمان می شود. درمان های خانگی اغلب موارد هموروئید را به خوبی درمان کرده و جراحی به ندرت نیاز خواهد بود. به طور معمول با انجام و حفظ برخی تغییرات در سبک زندگی پس از درمان می توان از بازگشت این بیماری پیشگیری کرد. در صورت بروز موارد زیر باید به دنبال درمان پزشکی بود:

• خونریزی از مقعد برای اولین بار
• خونریزی شدید از مقعد
• ابتلا به خونریزی مقعدی و عدم موفقیت درمان های خانگی
• ابتلا به دیگر علائم هموروئید همچون درد، فشار، خارش به همراه عدم پاسخگویی به درمان های خانگی
• ابتلا به علائم هموروئید به همراه دیگر علائمی همچون تب، کاهش وزن، درد شکمی یا تغییر در عادات دفع

درمان زگیل مقعدی

با اینکه درمان زگیل مقعدی همواره جراحی است اما این فرایند به صورت سرپایی و بدون نیاز به بستری انجام می شود. این زگیل ها به صورت خود به خود از بین نرفته و پزشک باید آن ها را توسط نیتروژن مایع منجمد کند. زگیل ها در صورت برداشته نشدن می توانند بزرگ تر شده و از نظر تعداد بیشتر شوند. همچنین عدم درمان زگیل های مقعدی خطر ابتلا به سرطان مقعد در ناحیه مبتلا را افزایش می دهد. زگیل های داخلی مقعد ممکن است به دارو های موضعی پاسخگو نبوده و برای رفع آن ها به جراحی نیاز باشد.

از آنجایی که ویروس ایجاد کننده زگیل های مقعدی می تواند برای مدت های طولانی به صورت نهفته در سلول های پوستی باقی بماند، امکان بازگشت این زگیل ها وجود دارد. مراقبت پس از درمان و نظارت پزشکی می توانند اغلب در کاهش احتمال بازگشت زگیل ها موثر هستند. زگیل های مقعدی در صورت بازگشت، در کلینیک جراحی درمان می شوند. در صورتی که زگیل های متعددی در زمان کوتاهی گسترش یابند، بیمار به جراحی مجدد نیاز خواهد داشت.

گزینه های درمانی زگیل های مقعدی شامل موارد زیر می شوند:

1- دارو های موضعی

در صورتی که زگیل ها بسیار کوچک بوده و بر روی پوست اطراف مقعد قرار داشته باشند به کار گیری این پماد ها بهترین گزینه درمانی به شمار می رود.

2- دارو های موضعی سوزاننده زگیل ها (تری کلرو استیک اسید، پودوفیلین)

3- کرایوتراپی یا استفاده از نیتروژن مایع

4- جراحی

هنگامی که زگیل ها بسیار بزرگ بوده یا در داخل مقعد قرار دارند، درمان جراحی برای بیمار در نظر گرفته می شود. در این فرایند بسته به تعداد و موقعیت دقیق زگیل ها از بیهوشی عمومی یا بی حسی موضعی استفاده می شود. در صورت زیاد بودن تعداد زگیل ها امکان دارد جراح فرایند جراحی را در چند مرحله انجام دهد. قبل از انجام جراحی یک معاینه داخلی از ناحیه مقعد انجام شده تا هر گونه ضایعه داخل مقعد شناسایی و درمان شود.

پروفسور حسین کرمی فوق تخصص زگیل تناسلی در تهران